Hoe ga je om met iemand met een eetstoornis?

Ken je iemand met een eetstoornis? Of heb je een vermoeden daartoe? Dan zul je je ongetwijfeld herkennen in de zorgen en het verantwoordelijkheidsgevoel voor diegene. Natuurlijk wil je niets liever dan dat hij/ zij weer kan genieten van eten en gelukkig kan zijn met zichzelf. Maar hoe help je iemand met een eetstoornis? Onderstaande tips helpen je op weg. 
 

Lees je in over eetstoornissen

Zelfafwijzing vormt bijna altijd de basis van een eetstoornis. De oorzaak hiervan ligt in een negatieve overtuiging. Bijvoorbeeld: ‘ik ben zwak, ik ben dom, ik ben lelijk of ik ben waardeloos’. Het willen ontsnappen aan de emoties die hierbij komen kijken zorgt voor dwangmatigheid in het eetgedrag. Dit kan leiden tot heel veel en snel (ongezond) eten, waardoor overgewicht kan ontstaan. Maar dit wordt soms weer uitgebraakt, gelaxeerd, gecompenseerd met veel sporten of worden er zulke strikte eetregels bedacht dat er ondervoeding ontstaat. Soms wisselen de fases elkaar af. Bij een eetstoornis zijn er niet altijd veranderingen in het lichaamsgewicht. Lees hoe herken je een eetstoornis?
 

Ga het gesprek aan

Open op een rustig moment het moeilijke gesprek. Doe dit niet tijdens het eten. Dit is namelijk een stressvol moment voor iemand met een eetstoornis. Begin er bijvoorbeeld over tijdens een kop thee of wanneer je rustig op de bank zit.  Benoem letterlijk wat je is opgevallen in zijn/haar (eet)gedrag de laatste tijd. Bijvoorbeeld: 'ik zie dat je maaltijden overslaat’ of: ‘Ik zag etensresten aan de wc pot’ of: ‘ik zie dat je je terugtrekt nadat je iets hebt gesnoept´. Vertel dat je je zorgen maakt en vraag of hij/zij wilt praten over iets wat speelt. 

Stel vragen, luister goed en wees empatisch

Een eetstoornis is voor iedereen anders. Trek geen eigen conclusies op basis van wat je ziet. Stel oprechte, open vragen zodat je erachter komt hoe diegene denkt en voelt. Neem het serieus. Vraag of wat je hebt gelezen over eetstoornissen bij hem/haar ook zo is. Praat erover. Schaamte speelt een grote rol. Het kan daarom helpen om te zeggen dat zijn/haar gedrag niet raar is. Luister goed en vraag door wanneer je iets niet begrijpt. Zo krijg je een beter beeld van klachten en problemen. 
 

Laat je eigen kwetsbare kant zien

Iemand met een eetstoornis vindt het vaak moeilijk om over emoties te praten. Als je dit merkt kan het helpen om jezelf kwetsbaar op te stellen. Dit kan net het zetje in de rug zijn waardoor iemand zich openstelt. Vertel eens over je eigen onzekerheden en hoe je daarmee omgaat. Benoem dat je er voor hem/haar bent. Vraag wat je kunt doen of zeggen om diegene het beste te steunen.
 

Stimuleer hulpverlening, maar ga niet pushen 

Een eetstoornis is geen verkoudheid die binnen een paar dagen verdwenen is. Het is een psychische stoornis wat de tijd heeft gehad zich te ontwikkelen. Het is vaak een vijand maar ook een vriend voor die persoon. Je zou het kunnen zien als een soort verslaving. Loslaten roept vaak angst op. Geef iemand daarom de tijd. Je kunt wel vragen of hij/zij zichzelf weer zou willen terugvinden door hulp te krijgen. Spreek je zorg uit en benoem dat er meer kans op herstel is bij gespecialiseerde hulp. Er zijn meer wegen die naar Rome leiden: psycholoog, therapeut, diëtist, psychiater, kliniek. Heb geduld en vraag regelmatig hoe het gaat.
 

Vertel waarom je van hem/haar houdt

De belangrijkste tip van allemaal. Vertel welke persoonlijke eigenschappen je waardeert in die persoon. En waarom je die zo waardeert. Iemand met een eetstoornis denkt vaak heel negatief over zichzelf. Don’t forget: Een eetstoornis is een uiting van een onderliggend probleem, namelijk zelfafwijzing. De eetstoornis is een kritische, neerbuigende stem die heel hard praat tegen de persoon. Het kan helpen om samen een lijstje te maken van dingen die hij/zij kan doen of gedachten die helpend kunnen zijn om zich beter te voelen.
 

Wees hoopvol

Herstel is een moeizame weg die soms heel lang kan duren. Een eetstoornis is niet iets waar je je even overheen zet. Vertel dat je begrijpt dat de weg met vallen en opstaan zal gaan, maar dat je vertrouwen hebt in hem/haar en dat je er bent waar nodig.
 

Pas op met NIET-helpende opmerkingen

Je zult merken dat sommige opmerkingen verkeerd kunnen aankomen bij iemand met een eetstoornis. Dit komt omdat het onbegrip uitlokt en de negatieve overtuiging over zichzelf bevestigt. (ik ben zak / ik ben dik / ik kan ook niks) Kies je woorden daarom zorgvuldig en doe niet alsof je de oplossing hebt tegen de eetstoornis. Lukt dat een keer niet al te best? Neem het jezelf dan vooral niet kwalijk. Hij/zij zal ook om moeten leren gaan met deze opmerkingen. Vraag liever hoe hij/zij de opmerking opvatte en praat het misverstand uit. Leg de schuld van de eetstoornis niet bij jezelf. Niemand is de oorzaak van deze eetstoornis.

• ‘’Zet je er gewoon even overheen nu, eet je bord leeg.’’   
• ‘’Gelukkig is het bij jou nog niet zo ernstig als die echte anorexia meisjes.’’ 
• ‘’Je hebt lekker veel gegeten vandaag, ik zie dat je aangekomen bent, het gaat dus goed.’’
• ‘’Als je weer normaal gaat eten, gaat het vast over.’’ 
• ‘’Op deze leeftijd doen toch alle meisjes aan de lijn.’’
• ‘’Als je teveel snoept, moet je gewoon op dieet.’’

Strooi vooral met WEL-helpende opmerkingen

• ‘’Ik ben zo trots op je hoe je alles doet. Je bent een doorzetter!’’   
• ‘’Wat ben je toch lief en behulpzaam.’’   
• ‘’Bedankt voor deze gezellige middag. Jij bent echt een top-vent/wijf!’’   
• ‘’Ik ben zo blij met jou als vriend/ vriendin/ zoon/ dochter/ broer/ zus. Je bent heel waardevol voor mij.’’   
• ‘’Elk moment is weer een nieuwe kans.’’   
• ‘’Ik weet dat dit (etentje) een lastig moment voor je kan zijn. Hoe kan ik je steunen deze avond?’’   
• ‘’Je bent zo veel meer dan een cijfertje op de weegschaal.’’   

Zorg goed voor jezelf

Door spanning aan tafel rondom het eten kan er ruzie ontstaan. Ook bij jou kan de druk hoog oplopen door de eetstoornis. Je kunt een geweldige steun voor iemand zijn. Maar ga niet te ver. Blijf je eigen leven volgen, de dingen doen die je leuk vind en lucht ook jouw hart. Je bent geen hulpverlener, maar een naaste van iemand met een eetstoornis. Schakel daarom gespecialiseerde hulp in. Voor ouders en kinderen kan het enorm helpen om vrienden, familie, school en/of werk te informeren over de eetstoornis en het behandelproces.